Efektywność pracy umysłowej, czyli jak się skutecznie uczyć.

Cytat przypisywany  Konfucjuszowi: "Uczyć się i nie myśleć to strata czasu, myśleć i nie uczyć się to niebezpieczeństwo.

Przez efektywne uczenie rozumiemy maksymalną zdolność do przyswajania danej, potrzebnej wiedzy a także prawidłowe jej wykorzystanie w określonym czasie.

Badania nad pamięcią wsparło odkrycie, że tak naprawdę mamy „dwa mózgi”. Mózg składa się z prawej i lewej półkuli połączonych ze sobą skomplikowaną siecią włókien nerwowych zwanych ciałem modzelowatym (corpus callosum). U większości ludzi lewa (logiczna) półkula mózgu odpowiada za analizę, linearność, logikę, cyfry, słowa, porządek. Prawa półkula (twórcza) wiąże się z obrazami, syntezą, kolorami, marzeniami, przestrzenią, muzyką, intuicją. Optymalne zapamiętanie i odtworzenie informacji może nastąpić wówczas, gdy informacje będą podane w taki sposób, że trafią one zarówno do prawej, jak i do lewej półkuli mózgu.  W tradycyjnych systemach nauki wykorzystywana jest przede wszystkim lewa półkula, co często jest źródłem wielu niepowodzeń w nauce. Efekty są znacznie bardziej zadawalające, gdy wykorzystujemy aktywność całego mózgu, a nie nadmiernie obciążamy jedną półkulę. Gdy obie półkule pracują jednocześnie, każda z nich korzysta z tej współpracy.

Informacje docierają do mózgu za pomocą pięciu zmysłów: wzroku, słuchu, dotyku, zapachu i smaku. Jednak w naszym sposobie odbierania świata, dominuje jeden, czasem dwa lub trzy zmysły. Dlatego mówimy o wzrokowcach, słuchowcach i ruchowcach, czyli kinestetykach. Znając swój typ łatwiej jest dobrać odpowiednią metodę nauki, dzięki której informacje przyswajane są szybciej, skuteczniej i przyjemniej.
Wzrokowcy powinni:
· używać kolorowych pisaków i długopisów
· podkreślać, rysować, tworzyć schematy i tabele
· układać krzyżówki z najważniejszych słów do zapamiętania
· kluczowe słowa, wzory, daty, wnioski zapisywać na małych karteczkach i umieszczać na wysokości oczu
· stosować wizualne pomoce naukowe – slajdy, kasety wideo
· pracować w ciszy

Słuchowcy powinni:
· głośno powtarzać najważniejsze do zapamiętania
· jeżeli to możliwe śpiewać, rymować, deklamować, wykorzystując rytm i rym
· ułożyć krótki wiersz lub piosenkę złożoną z najważniejszych słów do zapamiętania
· wykorzystać dialogi, rozmowy, dyskusję w grupie, minidebatę
· najważniejsze informacje nagrywać na kasetę audio a potem odtwarzać.

Kinestetycy (ruchowcy) powinni:
· uczyć się wykorzystując dynamikę całego ciała
· demonstrować pojęcia za pomocą ruchów i gestów (kalambury)
· powtarzając materiał chodzić po pokoju
· konstruować modele przestrzenne, wycinać, lepić z plasteliny.

Po ustaleniu typowego dla siebie sposobu zapamiętywania należy opracować strategię nauki, zaczynając od najtrudniejszych partii materiału pamiętając o przerwach w nauce i powtórkach.

Jeśli traktować by lekcje jako czas na zdobycie maksymalnej ilości wiedzy można oszczędzić czas (na douczanie się w domu) a także znacząco podnieść efektywność swojej nauki. Jeśli spojrzeć na to z innej strony, to i tak na lekcji trzeba „odsiedzieć” te ok. 45 minut. W tym czasie nie można bawić się tak jak by się chciało, uprawiać swojego ulubionego hobby ani nawet rozmawiać z kolegami (bo nauczyciel „przeszkadza”). Jedyne co naprawdę można dobrze robić w tym czasie to maksymalnie przyłożyć się do nauki tak aby potem mieć więcej czasu na inne zajęcia.

Zasady uczenia się.

Higiena uczenia się

• Siadając do nauki bądź wypoczęty, wyspany, nie głodny i nie przejedzony.
• Pamiętaj o świeżym powietrzu (wywietrz pomieszczenie, w którym będziesz się uczył).
• Pamiętaj o wygodnym krześle, biurku lub stole.
• Oświetlenie nie za jasne i nie za ciemne – najlepiej z lewej strony.
• Ważny jest Twój komfort psychiczny, im mocniej będziesz mógł skupić się na nauce, tym lepiej.

 Organizacja nauki

• Wybierz do nauki miejsce ciche i spokojne (bez towarzystwa które utrudnia koncentrację)
• Konieczne wyłącz TV, radio, telefon komórkowy (możesz włączyć cichą muzykę - ale bez słów).
• Zachowaj porządek w miejscu nauki (albo przynajmniej taki bałagan, który nie przeszkadza).
• Zgromadź w pobliżu potrzebne Ci pomoce.
• W racjonalnej nauce pomaga planowanie nauki, nie warto uczyć się nocą.
• Zrób plan, według którego chcesz się uczyć

 Sposoby uczenia się

• Powtarzanie jest najlepszym sposobem na zapamiętywanie.
• Powtarzać należy: głośno, często, ostatnie powtórzenie ostatniego dnia wieczorem.
• Przepytuj sam siebie.
• Rób notatki – używając kolorowych pisaków do podkreślania zasadniczych kwestii oraz kartek do oddzielania partii materiału .
• Rysuj wykresy i ilustracje na dany temat.
• Wykorzystuj inne formy aktywności aby lepiej zapamiętać – używaj atlasów, leksykonów, encyklopedii, słowników. Wyjaśnij komuś, przedyskutuj, opowiedz, pomóż słabszemu w nauce.
• Jeżeli Ci to pomaga spaceruj albo chociaż wystukuj rytm podczas zapamiętywania.
• Zaczynaj uczyć się zawsze od najtrudniejszych przedmiotów (lub najnudniejszych). Zaczynanie od najłatwiejszych powoduje, że ,,zawsze coś jeszcze wisi nad głową”.
• Przeplataj przedmioty ścisłe, humanistycznymi np. po historii ucz się matematyki, potem polskiego, potem fizyki.
• Reaguj na objawy przemęczenia (trudności w skupieniu uwagi) – rób przerwy po przyswojeniu każdej partii materiału.
• Ucz się systematycznie, nie zrywami.
• Jeśli masz zadaną lekcję pamięciową we wtorek (a masz jej nauczyć się na czwartek) to lepiej uczyć się jej we wtorek – w środę powtarzać.
• Lekcje z dnia na dzień – uczymy się na początku, a jeśli jest bardzo trudna, wracamy na końcu (dobrze jest powtórzyć – rano).
• Najpierw czytamy. Pierwszy raz bez podkreślania, drugi raz podkreślając lub notując najważniejsze rzeczy. Powtarzać należy najpierw zaglądając do tekstu, potem bez zaglądania. Przerwa i ponownie powtarzamy. Po dniu przerwy (mózg pracuje porządkując materiał – nawet jeśli o tym nie myślimy) powtarzamy jeszcze raz – lepiej kilka razy.